سنسور اکسیژن چیست و چه نقشی در خودرو ایفا میکند؟ سنسور اکسیژن قطعه ای الکترونیکی در خودرو ها میباشد که مهم ترین نقش آن میزان سوخت به هوای درون موتور را اندازه گیری میکند تا میزان آلاینده ها رو به کمترین میزان ممکن برساند. در خودروهایی که دارای دو سنسور اکسیزن هستند یکی از سنسور ها در بخش مخزن کاتالیست (Catalytic converter) قرار میگیرد و دیگر در بخش خروجی گازهای اگزوز (Exhaust system) تعبیه میشود.

لذا وجود سنسور اکسیژن یکی از فناوری های مهم میباشد که در صنایع مختلف به خصوص صنعت خودرو سازی مورد استفاده قرار میگیرد تا میزان آلایندگی ها را به حداقل میزان ممکن برساند.

انواع سنسور اکسیژن

ساختار سنسور اکسیژن باعث شده است تا 2 نوع مختلف از آن تولید شود که در هر ماشین کارایی لازم را به انجام می­رساند. هر کدام از سنسورهای اکسیژن ویژگی­ های مخصوص به خود را دارند و به شرح زیر هستند.

تک سیم: اولین نمونه از سنسور اکسیژن که در بخش خروجی دود خودروها آن را قرار می­دادند به ­عنوان تک­ سیم هستند. این مدل ساختاری ابتدایی و ساده دارد و از طرفی نیز دقت آن پایین است.

4سیم: برای ساخت حسگرهای جدید که به آن 4سیم می­گویند از یک سوکت گرم­ کننده به­ منظور بالا بردن دقت سنسور استفاده می­شود. این مدل را با توجه به نوع سوکت ­های تعبیه ­شده در آن به 2 حالت پایه کوتاه و پایه بلند دسته بندی می­کنند.

مهم ترین نقش سنسور اکسیژن

در ابتدا باید این را در نظر داشته باشید که اهمیت عملکرد این قطعه در خودرو باعث می­شود تا در بسیاری از خودروها از 2 سنسور در بخش­های مختلف استفاده شود که آنها را با اصطلاح بالا و پایین نام­گذاری می­کنند.

به ­طور کلی محل قرارگیری هر 2 حسگر مورد نظر در سیستم اگزوز خودرو است، ­طوری که سنسور اکسیژن بالا در قسمت مینفولد خروجی هوا قرار داده می­شود، از طرف دیگر نیز سنسور پایین را جهت اندازه­ گیری میزان گازهای خروجی در قسمت خروجی اگزوز نصب می­کنند.

نشانه های خرابی سنسور اکسیژن

۱. کاهش کارایی موتور: یکی از اصلی‌ترین علائم خرابی سنسور اکسیژن، کاهش کارایی موتور خودرو است. اگر سنسور اکسیژن به درستی کار نکند، ممکن است موتور مثل حالت عادی عمل نکند و توان و شتاب خودرو کاهش یابد.

۲. افزایش مصرف سوخت: خرابی سنسور اکسیژن ممکن است منجر به افزایش مصرف سوخت شود. اگر سنسور اکسیژن به درستی نتواند میزان اکسیژن در گاز خروجی را تشخیص دهد، سیستم کنترل موتور نمی‌تواند میزان سوخت مناسب را تنظیم کند و مصرف سوخت افزایش می‌یابد.

۳. راندمان نامناسب: در صورتی که سنسور اکسیژن خراب باشد، راندمان خودرو کاهش می‌یابد و ممکن است رانندگی نامطمئن و نامناسب باشد.

۴. چرخش نامناسب موتور: خرابی سنسور اکسیژن ممکن است باعث  تغییر در تنظیمات دور موتور شود و خودرو به‌طور ناگهانی متوقف یا سکونت ناخواسته داشته باشد.

۵. آلودگی بالا: اگر خروجی اگزوز دودی به رنگ سیاه داشته باشد، سنسور اکسیژن باید این مورد را توسط آلارم یا هشدار های روی پنل کنترل اعلام کند. ممکن است آلودگی هوا تولید شده توسط موتور خودرو افزایش یابد ولی سنسور اکسیژن، اطلاعی به راننده و سیستم کنترل هوشمند موتور ارایه نکند. در این حالت نیز عملکرد آن دچار مشکل شده است.

6. روشن­ شدن چراغ سنسور اکسیژن: معمولا علائم مربوط به نحوه عملکرد قطعات مختلف خودرو با استفاده از چراغ چک در معرض دید افراد قرار می­گیرد و درصورتی­که خودروی شما مجهز به چراغ حسگر اکسیژن است با مشاهده وضعیت آن، می­توان متوجه خرابی قطعه شد. در واقع یک از علت روشن شدن چراغ چک نشانه خرابی سنسور اکسیژن میباشد.

7. استشمام بوی نامطبوع از سمت اگزوز: این قطعه مربوط به سیستم اگزوز خودر است که با بررسی تغییرات ایجادشده در رنگ و بوی دود خروجی از اگزوز نیز می­توان به مشکلات سنسورهای اکسیژن پی برد. درصورتی ­که بوی نامطبوعی  حس کردید، این قطعه را مورد بررسی قرار دهید.

اگر هر یک از این علائم را در خودروتان تشخیص دهید، بهتر است بلافاصله به یک کارگاه تعمیراتی معتبر مراجعه کنید تا سنسور اکسیژن را بررسی و در صورت نیاز تعویض کنند. اصلاح و تعویض به‌ موقع سنسور اکسیژن می‌تواند شما را از عملکرد بهینه موتور و بهره‌وری سوخت مطمئن کند.

دقت کنید سنسورهای اکسیژن برای هر نوع برند و مدل خودرویی که ساخته و پرداخته شده باشند، بسیار حساس هستند و آنقدر ظریف می باشند که حتی ممکن است در حین تعویض قطعه  خراب شده و دیگر قابل استفاده نباشند؛ پس در هنگام خرید و نصب آن خیلی محتاطانه رفتار کنید تا ضربه شدیدی به قطعه وارد نشود.

انتخاب در ست سنسور اکسیژن

مطمئن شوید که سنسور اکسیژنی که می‌خواهید خریداری کنید، با مدل و سال ساخت خودروتان سازگار است. بررسی دقیق مشخصات فنی و سازنده سنسور، از جمله نکات مهم در این بخش است. حتما از شرکت  یا مشاوران فروش در این باره سوال بپرسید.

این قطعه معمولا هزینه خیلی زیادی را به شما تحمیل نمی ­کند و بهتر است در زمان تعویض برای ایجاد کارایی و طول عمر مناسب یکی از حسگر هایی را که ساخت برندهای معتبر و شناخته­ شده است را انتخاب کنید. تعدادی از این برندها که در ایران عرضه می­شود در ادامه معرفی میکنیم :

• بوش
• ان‌تی‌کی
• ساژم
• اس‌اس‌ای‌تی
• پی‌اچ‌پی
• زیمنس

پایان

سنسور اکسیژن به عنوان یک فناوری حساس و کاربردی در دنیای امروز اهمیت زیادی دارد. از حوزه‌های پزشکی تا صنعت خودرو، کاربردهای این تکنولوژی بسیار گسترده است، از افزایش ایمنی و بهداشت تا بهینه‌سازی مصرف انرژی مواردی است که این فناوری را به یکی از ضروری ترین اجزای خودرو تبدیل کرده است. مزایای استفاده از سنسورهای اکسیژن برای جامعه و محیط زیست بسیار مهم است. در آینده، انتظار می‌رود سنسورهای اکسیژن با استفاده از پیشرفت‌های تکنولوژیکی جدید، عملکرد بهتری داشته باشند و به طور گسترده‌تری در بیشتر صنایع و کاربردها مورد استفاده قرار گیرند. این تکنولوژی در خودرو ها به دلیل استفاده و گستردگی بیشتری که بین عموم مردم دارند، با سرعت و تکامل بیشتری پیش می رود و منجر به عملکرد بهینه وسیله نقلیه خواهد شد.